پیغمبر اكرم(ص) فرمودند:
«این سور مرا پیر کرد. یکی از این سور، «سوره واقعه» است. عیسی بن مریم(ع)، از جبرئیل سؤال کرد، از جبرئیلی که خدا در قرآن از او تعبیر کرده به «شدید القوی»، معنی «ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَى ٭ وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَى”
گفت: قیامت کی برپا می‌شود؟
ببینید همه چنین روزی را در پیش داریم. ما اگر بدانیم که آن روز که در پیش است، چه روزی است و گره‌گشای آن روز کیست، فاطميّه این‌چنین نخواهد بود.
پرسید: قیامت کی برپا می‌شود؟ عن السّاعــ［ تا اسم قیامت را برد جبرئیل چنان لرزید که افتاد. بعد که به خود آمد، گفت:
عیسی! این علم مخزون خداست؛ چنانچه تو و من نیز نمی‌دانیم و من هم بی‌خبرم.
قیامت حقیقتی است که از شنیدن اسمش، جبرئیل غش می‌کند! ما چون نمی‌فهمیم، آسوده‌ایم. چون بی‌خبریم، آسوده‌ایم. این متن قرآن است:
«إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ ٭ لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ ٭ خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ ٭ إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا ٭ وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا ٭ فَكَانَتْ هَبَاء مُّنبَثًّا …»
چرا پیغمبر(ص) پیر شد؟ کسی باید این سوره را بخواند، آنچه در آن هست را بفهمد، بعد «اصحاب میمنه و مشئمه» را بشناسد، بعد ببیند خدا چه گفته، بعد بفهمد قیامت چیست.
بعد که خدا بیان می‌کند: «اذا رجّت الارض رجّا …» این را بفهمد. یک کلمه بدانید! روزی که سر کوه این بیاید با ما چه خواهد کرد؟ وقتی کوه‌ها کنده بشود؛ چنان کنده می‌شود، به آفتاب نگاه کن در شعاع آفتاب آن ذرّات که می‌بینی اینها «هباء منبثّا» است! همه این سلسله جبال این کوه دماوند را نگاه کن! مثل همان ذرّه‌هایی می‌شوند که در شعاع آفتاب می‌بینید. این کلام خداست.
حالا توجّه کن، یک حرف ناروا، یک ناسزا، یک وقت به یک جاهل می‌گویی، این حساب دارد. یک وقت همان حرف ناروا به مثل شیخ انصاری یا شیخ طوسی گفته می‌شود، این حساب عوض می‌شود، چون این کلمه به یک عالم گفته شده است. حالا اگر همان ناسزا به سلمان گفته شود؟ اگر به امام گفته شود چه جور حساب عوض می‌شود؟ ما در هر گناهی به خدا اهانت می‌کنیم خدایی که عظمتش نامحدود است.
گناه نامحدود، عذاب نامحدود می‌طلبد. یک روزی است آن روز، خطابش به شخص حضرت خاتم(ص) است، می‌فرماید:
آن روز می‌بینی مردم مست شده‌اند؛ ولی مست نیستند. این از شدّت عذاب خداست. از شدّت عذاب خدا و از گرفتاری آن روز، پدر، پسر را فراموش می کند و پسر پدر را و برادر، برادر را.
در چنین گیر و داری در چنین اضطراب و غوغایی یک مشکل‌گشا هست. کنار عرش می‌ایستد. وقتی کنار عرش می‌ایستد، گفتنی نیست، آن پیراهن ـ پیراهن خونین حسین(ع) ـ را باز می‌کند، بعد که باز کرد، روی دست نمی‌گیرد، روی سرش می‌کشد. بعد که روی سر انداخت، جبرئیل می‌آید، می‌گوید:
«خدا به تو سلام می‌رساند و می‌گوید: هر چه می‌خواهی بخواه!»
حالا آنچه که وظیفه همه را روشن می‌کند، این جمله است، در چنین غوغایی، جبرئیل می‌گوید: «سلی حاجتک» مرزی ندارد. هر چه که می‌خواهی. حالا اوّلین کلمه‌ای که فاطمه(ص) می‌فرماید، چیست؟ اوّلین کلمه این است: «یا ربّ شیعتی»حالا ما چه باید بگوییم؟
کسی که در چنین روزی و در چنین غوغایی به فکر من و تو است، آیا من و تو به این اندازه برای آن شبی که آن جنازه برداشته شد، قدم برداشته‌ایم؟ کاری کرده‌ایم؟ این مملکت خواب است! روز سوم جمادی الثّانی است، باید بیدار شود. یک‌پارچه بشود «یا زهرا». ما چه جور تحمّل کنیم؟
آن پیغمبری که مقامش به این اندازه است که خدا در قرآن می‌فرماید: «لعمرک». هر وقت من خودم متوجّه این کلمه می‌شوم، مبهوت می‌گردم. خدا می‌گوید: «لامرک» یعنی به جان تو قسم! چنین پیغمبری که خدا او را به جایی که «قاب قوسین او ادنی» برد و در مقامی که جبرئیل از رفتن به آن فرو ماند و او گذشت و رسید به «کان قاب قوسین او ادنی، فاوحی الی عبده ما اوحی».
چنین پیغمبری که مبعوث شد، خاک و خاكستر بر سرش ریختند و دندانش را شکستند، برای چه؟ برای اینکه من و تو امروز سر به سجده بگذاریم و بگوییم: «سبحان ربيّ الاعلی و بحمده». نام خدا و تمام انبیا و معارف الهيّه را احیا کرد.
بعد گفت:
«ايّها النّاس! این فاطمه پاره تن من است، میوه دل من است.» امانتش را به این مردم سپرد. بعد نیمه شب این امانت سپرده را تحویل گرفت، در چه حالی تحویل گرفت؟ امیرالمؤمنین(ع)، کسی که اگر عالم به هم بخورد دل او به هم نمی‌ریزد. کسی که تیر به پایش رسید همه جمع شدند، گفتند: نمی‌توان این تیر را از پایش کشید، مگر در نماز. چون در نماز روحش به جایی می‌رفت که گفتنی نیست. چنین کسی که زخم دید و آه هم نکشید، وقتی جنازه را تحویل می‌داد، گفت: «ای کاش علی زنده نبود».
حالا وظیفه ما در روز سوم جمادی الثّانی چیست؟ این روز، چه روزی است؟ هر جا که هستید، اسمی از هیچ کس نباشد، جز فاطمه. فقط اسم، اسم فاطمه زهرا(س) است. اسم قلب سوخته پیغمبر(ص) است.
هر كاری كه می‌توانید انجام دهید. آنها که مال دارند با مال، آنها که ندارند با هر قدرتی که دارند. هر هیئتی که بیشتر بیرون می‌آید مرهم بیشتری بر قلب امام زمان(ع) است. چون من و تو نمی‌بینیم؛ امّا او هر روز می‌بیند. چه می‌بیند؟ او هم محلّ قبر را می‌داند، هم آن کسی را که در قبر خوابیده است را می‌بیند. هم می‌بیند چه کسی با چه وضعی خوابیده است. چه بگویم؟ جنازه را غسل می‌دهند. بدن افتاده می‌شود.
تعبیری درباره حضرت زهرا(س) است که وقتی حضرت علی(ع) بدن ایشان را روی مغتسل گذاشت «کان کالخیال». دیگر چیزی از فاطمه(س) باقی نمانده بود. حالا امام زمان(ع) هر روز آن بدن را می‌بیند. وقتی نگاه می‌کند، می‌بیند که همه ایران غرق عزا و شیون زهرا(ع) است، این مرهم دل او کاری می‌کند که شب قدر وقتی صحیفه عملمان را خدمت او می‌دهند، قلم روی جرایم ما می‌کشد و سعادت دنیا و آخرت برای شما ذخیره می‌کند.
مسئله آنقدر مهم است که پیغمبر اكرم(ص) به علی(ع) فرمودند:
«یا علی! فاطمه وقتی در محراب می‌ایستد، هفتاد هزار ملک مقرّب بر او سلام می‌کنند و می‌گویند: «انّ الله اصطفاک و طهرّک و اصطفاک علی نساء العالمین».بعد فرمود: «یا علی فاطمه بضعه منی؛ فاطمه پاره تن من و نور چشم من و میوه دلم است.»
هر یک از این توصیف‌ها یک کتاب شرح دارد. میوه قلب من است. بعد فرمود: «یا علی، به فاطمه بعد از من احسان کن». این کلمه معنی دارد. علی(ع) که محتاج سفارش نیست. بفهمید چه خبر است. ختم مطلب اینكه «یا علی! از آن فزع اکبر روز قیامت کسی که در امان است فاطمه است و ذريّه فاطمه و شیعه فاطمه» و این مزد شما در فاطميّه است.
اگر امسال همّت کنید و در هر استانی ملاحظه بشود که آنچه در سال قبل برای فاطمه(س) انجام دادید، دو برابر شده است و بعد از آن اگر به «مشهد» رفتید و به امام رضا(ع) سلام دادید، یا به «قم» آمدید و به حضرت معصومه(س)، دختر موسی بن جعفر(ع) سلام دادید، یا «کربلا» رفتید و کنار آن قبر شش گوشه، به سيّدالشّهداء(ع) سلام کردید، می‌بینید که این بزرگواران به شما جور دیگری جواب می‌دهند و دیگری به شما نظر می‌کنند. پیغمبر(ص) به شما جور دیگری نظر می‌کند، می‌گوید: این همان است که برای دخترم به سر و سینه می‌زد. حضرت علی(ع) به شما جور دیگری جواب سلام می‌دهد، می‌گوید: این همان است که برای آن جنازه غریب دل شب خدمت کرد. این اثر عمل شماست.

آیت الله وحید خراسانی

اینک لحظه وداع با علی(ع)! چه دشوار است. اکنون علی(ع) باید در دنیا بماند. سی سال دیگر! فرستاد  امّ رافع بیاید، وی خدمتکار پيغمبر(ص) بود. از او خواست که: ای کنیز خدا، بر من آب بریز تا خود را شست ‌وشو دهم. با دقّت و آرامش شگفتی، غسل کرد و سپس جامه‌های نویی را که پس از مرگ پدر کنار افکنده بود و سیاه پوشیده بود، پوشید، گویی از عزای پدر بیرون آمده است و اکنون به دیدار او می‌رود.
به امّ رافع گفت:
ـ بستر مرا در وسط اتاق بگستران.
آرام و سبک‌بار بر بستر خفت، رو به قبله کرد، در انتظار ماند.
لحظه‌‌ای گذشت و لحظاتی …
ناگهان از خانه شیون برخاست.
پلک‌هایش را فرو بست و چشم‌هایش را به روی محبوبش ـ که در انتظار او بود‌ ـ گشود.
شمعی از آتش و رنج، در خانه‌ علی خاموش شد و علی تنها ماند. با کودکانش.
از علی(ع) خواسته بود تا او را شب دفن کند، گورش را کسی نشناسد و … و علی(ع) چنین کرد.
امّا کسی نمی‌داند که چگونه؟ و هنوز نمی‌‌داند کجا؟
در خانه‌اش؟ یا در «بقیع»؟ معلوم نیست.
و کجای بقیع؟ معلوم نیست.
آنچه معلوم است،‌ رنج علی(ع) است، امشب، بر گور فاطمه(س).
مدینه در دهان شب فرو رفته است، مسلمانان همه خفته‌‌اند. سکوت مرموز شب گوش به گفت‌وگوی آرام علی(ع) دارد.
و علی(ع) که سخت تنها مانده است، هم در شهر و هم در خانه، بی‌پیغمبر(ص)، بی‌فاطمه(س). همچون کوهی از درد، بر سر خاک فاطمه(س) نشسته است.
ساعت‌‌ها است. شب ـ خاموش و غمگین ـ زمزمه درد او را گوش مي‌‌دهد، بقیع آرام و خوشبخت و مدینه بی‌وفا و بدبخت، سکوت کرده‌اند، قبر‌های بیدار و خانه‌های خفته، می‌شنوند.
نسیم نیمه شب کلماتی را که به سختی از جان علی(ع) برمی‌آید، از سر گور فاطمه(س) به خانه‌ خاموش پيغمبر(ص) می‌برد.
ـ بر تو، از من و از دخترت ـ که در جوارت فرود آمد و به شتاب به تو پیوست، سلام ای رسول خدا(ص).
ـ از سرگذشت عزیز تو ـ ای رسول خدا ـ شکیبایی من کاست و چالاکی من به ضعف گرایید؛ امّا در پی سهمگینی فراق تو و سختی مصیبت تو، مرا اکنون جای شکیب هست.
من تو را در شکافته گورت خواباندم و در میانه‌ حلقوم و سینه من جان دادی، «انّا لله و انّا الیه راجعون».
ودیعه را باز گرداندند و گروگان را بگرفتند؛ امّا اندوه من ابدی است و امّا شبم بی‌خواب، تا آنگاه که خدا خانه‌ای را که تو در آن نشیمن داری، برایم برگزیند.
هم‌اکنون دخترت تو را خبر خواهد کرد که قوم تو بر ستمکاری در حقّ او هم‌داستان شدند. به اصرار از او همه چیز را بپرس و سرگذشت را از او خبر گیر.
اینها همه شد، با اینکه از عهد تو دیری نگذشته است و یاد تو از خاطر نرفته است.
بر هر دوی شما سلام. سلام وداع کننده‌ای که نه خشمگین است، نه ملول.
لحظه‌ای سکوت نمود، خستگی یک عمر رنج را ناگهان در جانش احساس کرد. گویی با هر یک از این کلمات که از عمق جانش کنده می‌شد، قطعه‌ای از هستی‌اش را از دست داده است.
درمانده و بیچاره بر جا مانده؛ نمی‌دانست چه کند؛ بماند؟ بازگردد؟ چگونه فاطمه(س) را، اینجا، تنها بگذارد، چگونه تنها به خانه برگردد؟ شهر، گویی دیوی است که در ظلمت زشت شب کمین کرده است. با هزاران توطئه و خیانت و بی‌شرمی انتظار او را می‌کشد.
و چگونه بماند؟ کودکان؟ مردم؟ حقیقت؟ مسئولیّت‌هایی که تنها چشم به راه اویند و رسالت سنگینی که بر آن پیمان بسته است؟
درد چندان سهمگین است که روح توانای او را بیچاره کرده است. نمی‌تواند تصمیم بگیرد، تردید جانش را آزار می‌دهد، برود؟ بماند؟
احساس می‌کند که از هر دو کار عاجز است، نمی‌داند که چه خواهد کرد؟
به فاطمه(س) توضیح می‌دهد:
اگر از پیش تو بروم، نه از آن رو است که از ماندن نزد تو ملول گشته‌ام و اگر همین جا ماندم، نه از آن روست که به وعده‌ای که خدا به مردم صبور داده است، بدگمان شده‌ام.
آنگاه برخاست، ایستاد، به خانه‌ پيغمبر(ص) رو کرد، با حالتی که در احساس نمی‌گنجید، گویی می‌خواست به او بگوید که این ودیعه عزیزی را که به من سپرده‌ای، اکنون به سوی تو باز می‌گردانم، سخنش را بشنو. از او بخواه، به اصرار بخواه تا برایت همه چیز را بگوید تا آنچه را پس از تو دید یکایک برایت برشمارد.
فاطمه(س) این‌چنین زیست و این‌چنین مُرد و پس از مرگش زندگی دیگری را در تاریخ آغاز کرد. در چهره همه‌ ستمدیدگان ـ که بعدها در تاریخ اسلام بسیار شدند ـ هاله‌ای از فاطمه(س) پیدا بود. غصب شدگان، پایمال‌شدگان و همه قربانیان زور و فریب، نام فاطمه(س) را شعار خویش داشتند. یاد فاطمه(س)، با عشق‌ها و عاطفه‌ها و ایمان‌های شگفت زنان و مردانی که در طول تاریخ اسلام برای آزادی و عدالت می‌جنگیدند، در توالی قرون، پرورش می‌یافت و در زیر تازیانه‌های بی‌رحم و خونین خلافت‌های جور و حکومت‌های بیداد و غصب، رشد می‌یافت و همه دل‌های مجروح را لبریز می‌ساخت.
این است که همه جا در تاریخ ملّت‌های مسلمان و توده‌های محروم در امّت اسلامی، فاطمه(س) منبع الهام آزادی و حق‌خواهی و عدالت‌طلبی و مبارزه با ستم و قساوت و تبعیض بوده است.
از شخصیّت فاطمه(س) سخن گفتن بسیار دشوار است. فاطمه(س)، یک زن بود، آن‌چنان که اسلام می‌خواهد که زن باشد. تصویر سیمای او را پيامبر(ص) خود رسم کرده بود و او را در کوره‌های سختی و فقر و مبارزه و آموزش‌های عمیق و شگفت انسانی خویش پرورده و ناب ساخته بود.
وی در همه‌ ابعاد گوناگون زن بودن نمونه شده بود.
مظهر یک دختر، در برابر پدرش؛
مظهر یک همسر، در برابر شویش؛
مظهر یک مادر، در برابر فرزندانش؛
مظهر یک زن مبارز و مسئول در برابر زمانش و سرنوشت جامعه‌اش.
وی خود یک امام است؛ یعنی یک نمونه مثالی، یک تیپ ایده‌آل برای زن، یک اسوه، یک شاهد برای هر زنی که می‌خواهد شدن خویش را خود انتخاب کند.
او با طفولیّت شگفتش، با مبارزه‌ مدامش در دو جبهه خارجی و داخلی، در خانه‌ پدرش، خانه همسرش، در جامعه‌اش، در اندیشه، رفتار و زندگی‌اش، چگونه بودن را به زن پاسخ می‌داد.
نمی‌دانم چه بگویم؟ بسیار گفتم و بسیار ناگفته ماند.
در میان همه جلوه‌های خیره کننده‌ روح بزرگ فاطمه(س)، آنچه بیشتر از همه برای من شگفت‌انگیز است این است که فاطمه هم‌سفر و همگام و هم‌پرواز روح عظیم علی(ع) است.
او در کنار علی(ع) تنها یک همسر نبود، که علی(ع) پس از او همسرانی دیگر نیز داشت. علی(ع) در او به دیده یک دوست، یک آشنای دردها و آرمان‌های بزرگش مي‌‌نگریست و انیس خلوت بی‌کرانه و اسرارآمیزش و هم‌دم تنهایی‌هایش.
این است که علی(ع) هم او را به گونه‌ دیگری می‌نگرد و هم فرزندان او را.
پس از فاطمه(س)، علی(ع) همسرانی می‌گیرد و از آنان فرزندانی می‌یابد؛ امّا از همان آغاز، فرزندان خویش را که از فاطمه(س) بودند از فرزندان دیگرش جدا می‌کند. اینان را بنی‌علی می‌خواند و آنان را بنی‌فاطمه.
شگفتا، در برابر پدر، آن هم علی(ع)، نسبت فرزند به مادر و پيغمبر(ص) نیز دیدیم که او را به گونه دیگر می‌بیند. از همه دخترانش تنها به او سخت می‌گیرد، از همه‌ تنها به او تکیه می‌کند. او را ـ در خردسالی ـ مخاطب دعوت بزرگ خویش می‌گیرد.
نمی‌دانم از او چه بگویم؟ چگونه بگویم؟
خواستم از بوسوئه تقلید کنم، خطیب نامور «فرانسه» که روزی در مجلسی با حضور لویی، از مریم(س) سخن می‌گفت. گفت: هزار و هفتصد سال است که همه‌ سخنوران عالم درباره مریم(س) داد سخن داده‌اند.
هزار و هفتصد سال است که همه فیلسوفان و متفکّران ملّت‌ها در شرق و غرب، ارزش‌های مریم (س) را بیان کرده‌اند.
هزار و هفتصد سال است که شاعران جهان در ستایش مريم(س) همه‌ ذوق و قدرت خلّاقه‌‌شان را به کار گرفته‌اند.
هزار و هفتصد سال است که همه‌ هنرمندان، چهره‌نگاران، پیکرسازان بشر، در نشان دادن سیما و حالات مريم(س) هنرمندی‌های اعجاز‌گر کرده‌‌اند.
امّا مجموعه‌ گفته‌ها و اندیشه‌ها و کوشش‌ها و هنرمندی‌‌های همه در طول این قرن‌های بسیار، به اندازه‌ این کلمه نتوانسته‌‌اند عظمت‌های مريم(س) را بازگویند که: مريم(س)، مادر عیسی(ع) است.
و من خواستم با چنین شیوه‌‌ای از فاطمه(س) بگویم. باز درماندم.
خواستم بگویم، فاطمه(س) دختر خدیجه بزرگ است.
دیدم فاطمه(س) نیست.
خواستم بگویم که فاطمه(س)، دختر محمّد(ص) است.
دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه(س)، همسر علی(ع) است.
دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه(س)، مادر حسین(ع) است.
دیدم که فاطمه(س) نیست.
خواستم بگویم، که فاطمه(س)، مادر زینب(س) است.
باز دیدم که فاطمه(س) نیست.
نه، اینها همه هست و این همه فاطمه نیست.

 

دکترعلی شریعتی

?عفاف و حجاب در رفتار حضرت فاطمه زهرا س نمود كاملی دارد كه با افتخار مي توان گفت كه در ميان زنان جهان حضرت فاطمه زهرا(س) بسيار پاكدامن و عفيف بودند و در طول زندگى خويش، در خانه و خانواده و روابط اجتماعي تجسم عيني حيا وعفاف به حساب مى آمدند.

در مورد مسئله ی حجاب و حیای و عفت خود حضرت فاطمه زهرا س و توصیه های ایشان که سیده و سرور زنان عالمین است، آمده که 

1⃣ حجاب گرفتن از مرد نابینا: 

امام موسى کاظم (ع) به نقل از اميرالمؤمنين على( ع )حكايت می فرمايند: روزى حضرت زهراء (س )نزد پدرش رسول خدا (ص)  بود، كه مردى نابينا وارد شد؛ و حضرت فاطمه س خود را مخفى كرد. هنگامى كه مرد نابينا خارج شد، حضرت رسول اکرم ص فرمود:  اى فاطمه س با اين كه مى دانستى، او نابينا است و تو را نمى بيند، با اين حال چرا پنهان شدى؟

حضرت(س) جواب داد  《إنْ لَمْ يَكُنْ يَرَانِى فَإنّى أَرَاهُ، وَ هُوَ يَشُمُّ الريحَ》 اگر آن نابينا مرا نمى بيند، من او را مى بينم ديگر اینکه او بوى زن را استشمام مى کند.(۱)

2⃣ چيزى که براى بانوان بهتر است  :

حضرت فاطمه زهرا(س) فرمود  《خَيرٌ لِلِنّساءِ أَنْ لا يَرَينَ الرِّجالَ وَ لا يَراهُنَّ الرِّجالُ》 بهترين چيز براى حفظ شخصيت زن آن است که مردى را نبيند و نيز مورد مشاهده مردان قرار نگيرد.(۲)

3⃣ نگرانی حضرت زهرا س در اواخر عمر شریفشان: 

حضرت(س) به اسماء بنت عمیس در هنگام شدت بیماریش وصیت فرمودند : 《إنّى قَدِاسْتَقْبَحْتُ ما يصْنَعُ بِالنِّساءِ، إنّهُ يطْرَحُ عَلىَ الْمَرْئَةِ الثَّوبَ فَيصِفُها لِمَنْ رَأى، فَلا تَحْمِلينى عَلى سَرير ظاهِر، اُسْتُرينى، سَتَرَكِ اللّهُ مِنَ النّارِ》 من بسيار زشت و زننده مى دانم که جنازه زنان را پس از مرگ با انداختن پارچه اى روى بدنش تشييع مى کنند. و افرادى اندام و حجم بدن او را مشاهده کرده و براى ديگران تعريف مى نمايند. مرا بر تختی که اطرافش پوشيده نيست و مانع مشاهده ديگران نباشد قرار مده! بلکه مرا با پوشش کامل تشييع کن خداوند تو را از آتش جهنّم مستور و محفوظ نمايد.(۳)

4⃣بعد از غصب فدک توسط غاصبا حضرت فاطمه زهرا س وارد مسجد شد و برای مهاجر و انصار خطبه خواند. ایشان در قالب سه حجاب وارد مسجد شدند و در انظار عموم قرار گرفتتند.

?حجاب ظاهری ايشان با استفاده از خمار و جلباب که در منابع آمده است 《لاثَتْ خِمارَها عَلی رَأْسِها وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبابِها》 حضرت زهرا س خمار را به سر کردند و آن پوشش سراسری را هم طوری بر سر افكندند كه محيط بر تمام بدن ايشان بود.

خمار روسری ای كه روی گردن و سينه را کاملا می پوشاند. جلباب  نوعی پوشش سراسری بوده كه روی لباس ها می پوشيده اند. شايد چيزی شبيه عبای امروز يا پيراهن بلند عربی باشد.

?حجاب پيكره ی ظاهری حضرت س به وسیله جماعت زنان 《وَ أَقْبَلَتْ فی لُمَّةٍ مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساءِ قَوْمِها》 حضرت زهرا س در میان گروهی كه به اصطلاح هم سن يا هماهنگ يا از ياران و اعوان و خويشاوندان ايشان بودند حركت كردند.

?حجاب به واسطه پرده ای که میان زنان و مردان نصب شد. 《فَنيطَتْ دُونَها مُلاَءةٌ》 سپس ميان حضرت س و مردم پرده ای نصب شد.(۴)

?منابع 

1⃣ بحارالأنوار مجلسی، ج۴۳، ص۹۱ إحقاق الحقّ شوشتری، ج۱۰، ص۲۵۸

2⃣ بحارالأنوار مجلسی، ج۴۳، ص۵۴

3⃣ تهذيب الأحکام طوسی، ج۱، ص۴۲۹ کشف الغمّه اربلی، ج۲، ص۶۷ بحار الانوار مجلسی، ج۴۳، ص

۱۸۹ 4⃣ شرح نهج البلاغة ابن أبی الحديد، ج ۱۶ ص۲۳۴ تفسير كنز الدقائق قمی، ج۵، ص۳۸۰ الاحتجاج طبرسی، ص۴۳5

?السلاَمُ عَلَيكِ يَا بِنتَ أَفضَلِ أَنبِيَاءِ اللهِ وَ رُسُلِهِ وَمَلاَئِكَتِهِ

‏ السلاَمُ عَلَيكِ يَابِنتَ خَيرِ البَرِيَّةِ

السلاَمُ عَلَيكِ يَاسَيِّدَةَ نِسَاءِ العَالَمِين

فلسفه اصلی مخفی بودن قبر حضرت زهرا(س) مربوط می‌شود به وقایع و جسارت‌هایی که از طرف خلفای وقت و اطرافیان آنها، به آن بزرگوار وارد شده بود، در این باره نقل شده است؛ هنگامی که زمان رحلت حضرت زهرا(س) نزدیک شد و در بستر به حالت احتضار به سر می‌بردند، حضرت علی(ع) به بالای بسترشان آمدند و بعد از صحبت‌هایی که با همدیگر کردند، حضرت فاطمه(س) اجازه خواستند تا چند وصیّت به همسرشان علی(ع) کنند.1

از جمله وصایای حضرت زهرا(س) به علی(ع) این بود که فرمودند:
«ای پسر عمو! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم، جنازه‌ام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع مرا اعمّ از غسل، کفن، نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطی مخفی و پنهان انجام دهید و فقط به کسانی اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشته‌اند.»
و حتّی به یک نقل، حضرت زهرا(س) تصریح کردند که:
«نگذارید ابی‌بکر و عمر بر من نماز بخوانند و در تشییع جنازه من شرکت کنند.»
حال بحث در این ‌است که علّت اجازه ندادن حضرت زهرا(س) در مراسم تشییع حضرت بیانگر چیست؟
یقیناً حضرت زهرا(س) با این کارشان می‌خواستند بار دیگر همانند جریان فدک مبارزه جدیدی را با وصیّت‌نامه سیاسی خویش شروع کنند که ضربه سهمگینی به حکومت وقت وارد سازند.2
فاطمه اطهر(س) با وصیّت خویش افکار خفته مردم «مدینه» را بیدار می‌ساختند و توجّه افکار عمومی را نسبت به پایمال کردن حقّ خویش جلب می‌کردند.4
امیرالمؤمنین(ع) با عمل به وصیّت زهرا(س) اذهان جامعه را دچار شکّ و تردید کردند و مشروعیّت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیّت حضرت زهرا(س) را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه برای همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا(س) مخفی مانده است.
بدین طریق زمانی که حضرت زهرا(س) از دنیا رفتند، مردم سراسیمه به خانه حضرت زهرا(س) می‌آمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که علی(ع) به ابوذر فرمودند: «برو و با صدای بلند اعلام کن که برگردند؛ چرا که تشییع جنازه دختر رسول ‌خدا(ص)امشب صورت نمی‌گیرد و به تأخیر افتاده ‌است.» مردم که متفرّق شدند حضرت علی(ع) با کمک اسماء بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمه شب با عدّه‌ای از نزدیکان و یاران خویش که عبارت بودند از: سلمان، ابوذر، مقداد، عمّار، عبّاس، زبیر و چند تن دیگر به همراه علی(ع) جنازه دختر رسول‌ خدا(ص)را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت علی(ع) قبر حضرت فاطمه(س) را هم‌سطح زمین کردند و حتّی روایت شده در چند نقطه در «بقیع»، حضرت قبر درست کردند تا دشمنان متوجّه نشوند که قبر حضرت فاطمه(س) کدام‌ یک است و این راز مخفی ‌ماندن قبر فاطمه(س) برای همیشه مانده است و کسانی هم که حضور داشتند دیگر بعدها محلّ اختفای قبر فاطمه(ع) را بیان نکردند.4
مرحوم شیخ صدوق درباره علّت دفن شبانه آن حضرت می‌نویسد:
«علیّ بن ابوحمزه از امام صادق(ع) پرسید: چرا فاطمه را شب دفن کردند نه روز؟ فرمودند: «فاطمه(س) وصیّت کرده بود تا در شب وی را دفن کنند تا ابوبکر و عمر بر جنازه آن حضرت نماز نخوانند».»5
مرحوم صاحب «مدارک» می‌گوید:
«علّت مخفی بودن محلّ دفن فاطمه(س) آن گونه که مخالف و موافق نقل کرده‌اند این است که آن حضرت به امیرمؤمنان(ع) سفارش کرد تا او را شبانه دفن کند تا آنان که او را اذیّت کرده‌ و از ارث پدرش محروم کرده بودند، بر وی نماز نخوانند.»6
بنابراین با توجّه به مطالبی که عرض شد، علّت مخفی ماندن قبر آن حضرت را می‌توان در امور زیر خلاصه کرد:
1. دشمنان و غاصبان حقّ آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسی نداشته باشند تا روزی درصدد نبش آن برنیانید؛
2. خود آن حضرت خواستند که شبانه و مخفیانه دفن شوند که به تبع آن قبرشان مخفی بماند؛
3. با توجّه به محتوای وصیّت ایشان درباره دفنشان می‌توان گفت که می‌خواستند با این کار، افکار عمومی را بیدار کرده و مردم را نسبت به ظلم حکّام زمانشان نسبت به ایشان و علی(ع) آگاه سازند و بنابراین این سؤال را که چرا قبر حضرت فاطمه(س) مخفی ماند را برای همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارند.
در پایان نقل یک قضیه، خالی از لطف نیست: مرحوم آیت الله مرعشی نجفی از پدر بزرگوارش، مرحوم حاج سیّد محمود مرعشی نقل می‏کردند که آن مرحوم درصدد بود که به هر وسیله‏ای که ممکن باشد، محلّ دفن ‏حضرت زهرا(س) را به دست آورد، به این منظور ختم مجرّبی را آغاز می‏کند و چهل شب آن را ادامه می‏دهد، تا در شب چهلم به خدمت حضرت باقر(ع) یا حضرت صادق(ع) شرفیاب می‏شود، امام(ع) به ایشان می‏فرماید:
«به دامن کریمه اهل بیت(ع) پناه ببرید.» عرض می‏کند: بلی من هم این ختم را برای این منظور گرفته‏ام که قبر شریف ‏بی‏ بی را دقیقاً بدانم و به زیارتش بروم. امام(ع) فرمود: «منظور من قبر شریف حضرت معصومه(ع) در قم می‏باشد.» سپس ادامه داد: «برای مصالحی خداوند اراده فرموده که محلّ دفن حضرت فاطمه‏ همواره مخفی بماند و بنابراین قبر حضرت معصومه(س) را تجلّیگاه قبر آن حضرت قرار داده است. هر جلال و جبروتی که برای‏ قبر شریف حضرت زهرا(س) مقدّر بود، خداوند متعال همان جلال و جبروت ‏را بر قبر مطهّر حضرت معصومه(س) قرار داده است.»7

پی‌نوشت‌ها:
1. منبع: نشریه پرسمان، مرداد 1382، ش 11.
2. حجّت الله نجفی رضوی امیری، احتجاج الزهرا فاطمه، ص210.
3. خشاوی، شهین، زندگانی سیاسی حضرت زهرا(س)، ص 280.
4. عاملی، سیّد جعفر مرتضی، رنج‌های زهرا(س)، ترجمه محمّد سپهری، ص 223.
5. مجلسی، محمّدباقر، بحارالأنوار، ترجمه محمّدجواد نجفی، ص 195.
6. شیخ صدوق، أبوجعفر محمّد بن علی بن الحسین (متوفای 381ه‍ .ق.)، علل الشّرایع، ج ‏1، ص185، تحقیق: السیّد محمّد صادق بحرالعلوم.
7. موسوی عاملی، سیّد محمّد بن علی (متوفّای1009ه‍)، مدارک الأحکام فی شرح شرائع الاسلام، ج 8، ص279.
8. کریمه اهل بیت، ص٤٣.

 

#حضرت_فاطمه(س)#سرگذشت_فدک_شهادت_حضرت_فاطمه(س)#مخفی_بودن_قبرحضرت_فاطمه(س)